Wat als je zenuwstelsel uit balans raakt? Om die vraag te beantwoorden gaan we eerst dieper in op wat het zenuwstelsel is.

Het zenuwstelsel stuurt alle belangrijke processen in je lichaam aan. Het reguleert hoe je lichaam beweegt, de vertering van je voedsel, hoe je reageert op stress en de werking van je immuunsysteem Je begrijpt dus dat een evenwichtige werking van het zenuwstel belangrijk is om je lichaam krachtig en vitaal te houden.

Het reguleren van je zenuwstelsel.

Dat is eigenlijk een evenwicht vinden tussen het sympathische zenuwstelsel (het gaspedaal) en het parasympatische zenuwstelsel (het rempedaal)
Als je in het sympatische deel zit dan gaat je hartslag omhoog, ben je alert, maakt je lichaam zich klaar om in actie te komen. (vechten, vluchten) en als dat niet gaat, kom je uiteindelijk in bevriezing. Als je in het parasympathische deel zit, heb je een gevoel van welbehagen, voel je je ontspannen. Je hebt echter beide kanten van je zenuwstelsel nodig, daarmee blijft je lichaam goed functioneren. Bij een zenuwstelsel dat in evenwicht is, wordt je systeem zoals je hart, spieren en immuunsysteem voldoende uitgedaagd. Hierdoor blijf je fysiek fit en veerkrachtig. Als je te veel in het sympathische deel blijft hangen (overprikkeling, vechten, vluchten) zal je lichamelijk, mentaal en emotioneel uitgeput raken. Je systeem is in overdrive dat constant signalen aan het uitzenden is.

Dit zorgt voor verhoogde spierspanning

• Overbelasting van je zintuigen
• Overbelasting van je immuun- en pijnsysteem wat zich kan uiten in fibromyalgie
• Op het moment dat je dus leert om je zenuwstelsel zelf te reguleren, zal je veel ontspannender door het leven gaan.
  .

De problemen die zich kenbaar kunnen maken als je te lang in overprikkeling zit zijn:

• (onverklaarbare) lichamelijke klachten, darmklachten.
• onrust, angst, neerslachtig, paniek, prikkelbaar.
• perfectionisme, pleasen, vermijden.
• getriggerd worden door situaties, mensen.
• vast zitten in het verleden, overdenken.
  .

Dingen die je dus kan doen om je zenuwstelsel te reguleren zijn:

• Ademwerk.
• Yoga.
• Mindfulness, Meditatie.
• Wandelen in de natuur.
• Verbinden met mensen.
• Massage.
• Huisdieren.
  .

Wat is trauma?

Trauma is een gebeurtenis in je leven waarbij je overweldigd bent geraakt en je lichaam niet in staat was om adequaat te reageren. Denk aan kunnen vechten, of vluchten, daardoor is de lichamelijke reactie in tijd bevroren. Doordat het lichaam niet heeft kunnen reguleren kom je in een soort loep terecht. Je systeem is nog steeds klaar om in actie te komen, maar kan niet afvloeien waardoor de energie vast blijft zitten in je lichaam. Dat kost natuurlijk heel veel energie en op den duur zullen er niet alleen lichamelijke klachten ontstaan maar ook psychische. Dagelijkse prikkels kunnen jou dus (on)bewust triggeren waardoor het systeem denkt dat het nog in dezelfde situatie is.

Window of tolerance, ook wel tolerantievenster is de zone waarbinnen iemand stress goed aan kan. Zolang de stress binnen dat venster blijft, is er niets aan de hand en functioneert iemand goed. Binnen het tolerantievenster is het zenuwstelsel in een alerte maar kalme staat. Als je een veilige hechting hebt gehad, heb je een veerkrachtig parasympathisch zenuwstelsel. En zo dus het vermogen om relatief snel te herstellen van stress. Ontwikkelingstrauma zorgt voor een nauw tolerantievenster. Je vermogen om met stress om te gaan is dus heel anders. In je dorsale staat (freeze) gebruik je enorm veel energie om de activering van oude pijnen te onderdrukken. Als je maar lang genoeg in de dorsale staat blijft, kan dit zich uiteindelijk uiten in depressie en burn-out klachten. Het goede nieuws is dat er iets aan te doen is om het tolerantievenster te vergroten, zoals ademwerk.

Maar hoe heel je dan een trauma?

Wat de traumatische gebeurtenis ook is, je zal pas kunnen helen als het lichaam zich veilig genoeg voelt om de bevroren energie weer te ontdooien. Hierdoor kan alles weer gaan stromen. Dat maakt het mogelijk om de gebeurtenis een plekje te geven. Een eenmalig trauma (denk aan een ongeluk) is over het algemeen makkelijker te verwerken dan vroegkinderlijke trauma’s.

Wat is een ontwikkelingstrauma?

Trauma in de vroege kindertijd zorgt altijd voor een verstorende invloed op de normale ontwikkeling van het zenuwstelsel. Daarom is dit ook een stuk complexer. Een kind wat opgroeit in een veilige omgeving heeft een veerkrachtig zenuwstelsel en zal sneller kunnen schakelen tussen hyperactiviteit en rust. Het kindje is in staat om makkelijker terug te keren naar een gevoel van rust en vertrouwen. Jonge kinderen ervaren de dingen niet bewust maar pikken alles op via hun buik instinct en het autonome zenuwstelsel. (On)bewuste en herhaalde dreiging kan leiden tot een minder ontwikkeld autonome zenuwstelsel. Door traumatische gebeurtenissen en onveilige hechting in de vroege kinderjaren, zal iemand op latere leeftijd vast komen te zitten, in een geactiveerde en geblokkeerde toestand.

De nervus vagus

Een belangrijke zenuw die hierin een rol speelt is de nervus vagus, die ook wel de zwervende zenuw wordt genoemd. De vagus bestaat uit twee regulatie banen De ventrale vagale baan reageert op signalen van veiligheid en verbinding. Deze baan loopt aan de voorkant van het lichaam en verbindt het hart, longen, gezicht, kaken en hersenen met elkaar. De dorsale vagale baan reageert daarentegen op signalen van gevaar, loopt aan de achterkant vanaf het achterhoofd en is voornamelijk verbonden met de inwendige organen. Deze baan zorgt ervoor dat we het contact met een ander verliezen, verlaagd ons bewustzijn en maakt ons immobiel (bevriezen) In de eerste 5 jaar van ons leven is de nervus vagus nog niet volledig ontwikkeld. Het is dus van belang dat de co- regulatie gebeurt door ouders of verzorgers. Als vaker wel dan niet een kindje in een dorsale staat raakt, zal het zich niet veilig kunnen hechten, en de wereld als een onveilige plek gaan zien. Het goede nieuws is dat je als volwassene met oa ademwerk de opgeslagen energie weer kan laten afvloeien. Doordat je op dat moment wel iemand om je heen hebt die er voor je is en je dus co- reguleert zal je zenuwstelsel zich kunnen ontspannen. Daardoor zul je weer meer vertrouwen krijgen in je lichaam en alle sensaties die langskomen. Je kan weer de verbinding met jezelf en een ander aangaan.